Vietnam & Kamboçya gezisinde, Kamboçya’daki ilk durağımız Phnom Penh (biz ona kısaca PP diyelim), hem Kamboçya’nın başkenti olduğu için hem de Saigon – Siem Reap yolunda arada kaldığı için bizim rotamızda kendine yer buldu. Rotamıza aldığımız için gayet memnun kaldığımız söyleyebiliriz. Kamboçya rehberinde bahsettiğimiz gibi ülke genel olarak zaten çok fakir. Bu sebeple PP için de gelişmişlik olarak baktığımızda Güneydoğu Asya’nın halen en son sıradaki başkenti olarak gösterilmesi hiç bizi şaşırtmadı. Modern bina sayısı çok az, trafik ışığı sadece bulvar diyeceğiniz yerlerde bulunuyor. Şehrin turistik bütün altyapısı ise nehir kenarında bulunuyor. Buna rağmen en hareketli, en turistik caddesinde bile, adım başı sizlere gezinti satmaya çalışan tuk tuk şoförlere denk gelebilir ve üzücü manzaralarla dilencileri görebilirsiniz. (Siem Reap’te böyle bir görüntü görmüyorsunuz.) Ayrıca belirtelim ki bu şehir henüz toplu turizm rotalarına girebilmiş bir yer değil. Yine de keşke şehir atmosfer olarak hep böyle kalsa diyoruz. Çünkü bütün acılara rağmen halkın mutlu olduğunu gördük ve tüm turistik yapaylığından uzak.
PP’de gezilecek ve aktiviteler açısından genel anlamda kısıtlı olsa da bizce 2 günü hak eden bir yer. Biz de buna göre planımızı yapmıştık. İlk gün PP’ye varışımız akşam üzerini bulmuştu. Bu sebeple daha çok şehri keşfetmeye yönelik vakit geçirdik. Ertesi gün tüm gün kültürel ve tarihi noktalarını gezmek için özel araç ve rehber ayarladık. İnanın Kamboçya’da harcama maliyetleri o kadar uygun ki, Avrupa’daki bir günlük toplu turdan çok daha uygun rakamlara özel tur ayarlayabiliyorsunuz. Üçüncü günün sabahında ise Ulusal Müzeyi bireysel gezip otobüsle Siem Reap’e doğru başka bir yolculuğa koyulduk. İşte bu gezimiz sırasında gördüklerimizi aşağıda kısaca anlatmaya çalıştık. Şimdiden söyleyelim, PP’de Kızıl Khmerlerden kalan bazı ören yerleri siz de derin bir üzüntüye sebep olabilir.
KRALİYET SARAYI (ROYAL PALACE)
Royal Palace aslında içerisinde birkaç yapıyı barındırdığı bir kompleks ve halen Kamboçya kralının yaşadığı yer olarak kullanılıyor. Hatta kraliyet ailesi için kullanılan kısımlar bu kompleksin neredeyse yarısı olduğundan sadece yarısını gezebiliyorsunuz, hatta çoğunlukla sarayın bahçesinde geziyorsunuz diyebiliriz. Yine de büyük bir alan olduğunu söyleyebiliriz. UNESCO Dünya Mirası listesinde olan kompleksin içerisindeki yapılardan görülebilecek olanlardan bizim için önemli olanları; Taht Salonu (Throne Hall), Silver Pagoda ve Royal Stupa’lar. Tayland’daki Kraliyet Sarayı’na benzerliği dikkatimizi çeken bu yer ona kıyasla daha sade ve daha doğal geldi.
GÜMÜŞ TAPINAK (SILVER PAGODA / WAT PREAH KEO MORAKOT)
Silver Pagoda bu yerleşkenin içerisinde yer alan bir tapınak. Fakat bu tapınak normal tapınaklardan farklı olarak herhangi bir din görevlisi barındırmıyor. Burası budistlerin Sila gününde kralın ayin yaptığı yer. Ayrıca kraliyet ailesinden rahip mertebesine geçen kişilerin eğitim ve meditasyon mekanı olarak kullanılıyor. Burasının esas ünü içerisindeki Zümrüt Buddha heykeli (Emerald Buddha) ve 5000 adet parçadan oluşan gümüş kaplamalı zemini. Fakat gümüş zemin insan temasından kaynaklı aşınma ve zarardan korunması için bir halı ile kaplanmış durumda. Sadece birkaç metre karelik yeri kaplamamışlar, böylece ünlü gümüş zemini bir miktar da olsa görebiliyorsunuz. Bu arada yine Tayland Kraliyet Sarayı’ndaki gibi burada da Zümrüt Buddha olması ve sarayın da benzerliği üzerine ilginç teoriler doğurmakta.
CHOEUNG EK SOYKIRIM MÜZESİ – ÖLÜM TARLALARI (CHOEUNG EK GENOCIDAL CENTRE – KILLING FIELDS)
Kraliyet Sarayı’ndan sonraki rotamız şehrin biraz dışında bulunan Choeung Ek Genocide Museum oldu. Kızıl Khmerlerin döneminde Kamboçya’daki sayısız ölüm tarlalarından sadece biri. Burası vahşi yönetim üyeleri tarafından öldürülmeye karar verilmiş olan kişilerin son durağı. Toplu mezarların keşfi sonrası ölülerin sayısı tahmini 8895 kişi ve çoğu Tuol Sleng gözaltı merkezinde tutulan eski siyasi mahkumlar. Bu yerde ölenlerin anısı ve vahşeti unutmamak adına yapılan bir Budist stupa bulunmakta. Bu yapı içerisinde 5000’den fazla insan kafatası ile dolu olup cam içerisinde barındırılıyor. Ziyaretinizde içerisine girip görebiliyorsunuz. Öldürme şekillerine kadar birçok detayı barındıran bu yerden ayrıldığınızda şunu söyleyebiliriz ki bir süre konuşmak istemiyorsunuz.
TUOL SLENG SOYKIRIM MÜZESİ (TUOL SLENG GENOCIDE MUSEUM)
En son durağımız ise Tuol Sleng Genocide Museum’du. Burası Kızıl Khmerlerin üst düzey kişilerin tutulduğu hapishane. Aynı zamanda bir işkence ve sorgu merkezi olarak kullanılan bu binanın önceden ilkokul olması ise ayrı bir üzücü. Binada dolaşırken sınıfların tuğlalar ile örülmüş hücrelere dönüştürüldüğünü ve türlü türlü işkence aletleri görüyorsunuz. Biz gittiğimizde, o hapishaneden kurtulan bir kişi (Chum Mey) kendi yazdığı kitabını satıyordu. Biz de durumdan etkilenip İngilizceye çevrilmiş versiyonunu aldık. Kitap aslında bir nevi Kızıl Khmer tarihçesi ve Chum Mey’i yaşadıklarını derlemiş. Sonrasındaki mahkeme süreçleri de kitabın içeriğinde var.
KAMBOÇYA ULUSAL MÜZESİ (NATIONAL MUSEUM OF CAMBODIA )
Arkeolojik ve tarih olarak çok zengin olmasına rağmen müze nispeten küçük bir binaya sahip. O yüzden fazla sıkışmış bir sanat galerisinde geziyormuş gibi hissediyorsunuz fakat orta avlusu ve binanın mimarisi bize kendini sevdirmeyi başarmıştı.
AKTİVİTELER
Bireysel olarak vakit geçirmek için yapabileceklerinizi aşağıdaki gibi belirttik.
Tuol Tom Poung Pazarı (Russian Market)
PP’de birçok Pazar bulunmakta ama en ünlülerden birisi olan Tuol Tom Poung Market diğer adıyla Russian Market’e gittik. Burası daha önce gezdiğimiz Asya’nın büyük pazarlarına göre nispeten ufak olsa da özellikle yağlı boya tabloları ve tahta işleme eserleri ile sizi etkilemeyi başarıyor.
Geleneksel Dans Gösterisi (CAMBODIA LIVING ARTS)
Turumuzu bitirdikten sonra şehir merkezine geri geldiğimizde saat nispeten erkendi. Birkaç posterde o gece National Museum’da bir geleneksel dans gösterisi olacağını gördük ve katılmaya karar verdik. Umduğumuzun çok ötesinde bir deneyimdi. Buna benzer gösterileri Siam Reap’te de görebilirsiniz fakat burada daha sınırlı bir izleyici kitlesi bulunuyor ve amaç sadece gösteri olduğu için dikkatiniz sadece sahnede oluyor. Eğer denk gelirseniz mutlaka gidin. Fiyatlar ise komiklik derecesinde ucuz, şöyle ki yemek ve gösteri şeklinde paketi 15$’a alabiliyorsunuz.
Sisowath Quay (Riverside Park)
Tonle Sap Nehri’nin batı kıyısı boyunca uzanan 3kmlik bir sahil şerididir. Bu yol boyunca gerek turistler gerek yerli halk için özellikle akşamları takıldığı bir nokta olup yol kenarında da çeşitli restoran ve bar bulunmakta. Özellikle batılı expatların yoğunlukta olduğu barda takılabilirsiniz.
Wat Botum Park
Kraliyet Sarayı’nın güneyinde, Sisowath yolunun sonunda bulunan park da yine yürüyüş yapmak için güzel bir park. Güzelliği ve sakinliği ile bizi şaşırtan yerlerden. Parkın içerisindeki anıt ise, 1970’lerde Pol Pot’un ve Khmer Rouge’nin yıkılışını anmak için yapılmış.
Bağımsızlık Anıtı (Independence Monument Or Vimean Ekareach)
Kamboçya’nın 1953’te Fransa’dan bağımsızlığını anmak için inşa edilmiş. Khmer mimarisinde görülen nilüfer stupa şeklinde yapılmış.
King Father Norodom Sihanouk Heykeli
Kral Norodom Sihanouk, Fransızlardan bağımsızlığını geri alan kral olduğu için Kamboçyalılar için önemli birisi olarak görülmekte. Bu sebeple birkaç yerde onun anısında heykel veya anıtlar bulunmakta. Bu heykel ise 4,5 m yüksekliğinde bronzdan yapılmış. Yapımı için ise 1.2 milyon dolar harcandığı belirtilmiş. Bu fakirlikte bu para harcanması da garip gelmedi değil.
Aeon Alışveriş Merkezi (Aeon Mall)
Kamboçya’da birçok Pazar bulunuyor ancak bir AVM niteliğinde bina çok az bulunuyor. Bizim de batılı anlamda eğlenceyi özlediğimizden olsa gerek akşamında keşfettiğimiz AEON alışveriş merkezinin tepesinde bulunan bowling salonuna gittik. Japonların yatırımı ile yapılan bu avm oldukça büyük. Biraz pespaye bir ortam beklerken gayet güzel dizayn edilmiş, benim diyen salonlar kadar başarılı bir yer çıktı karşımıza. Gerek yemek katı gerek mağazaları ile bizdekilerle yarışacak kadar iyiydi.
Tuk Tuk ile Şehir Gezisi
Tuk Tuk kiralayıp şehirde gezi yapabilirsiniz.
Diğer Yerler
Bizim gidemediğimiz ama tavsiye edilen diğer gezi noktalarını belirtmek istedik. Vaktiniz olursa uğrayın deriz.
- Ounalom Manastırı (Ounalom Monastery)
- İpek Adası (Silk Island)
- Phnom Udong
- Central Market/ Phsar Thmei
Phnom Penh İle İlgili Ek Bilgiler
- Phnom Penh 19.yy ortalarında başkent olarak konumlandırılmış. Daha öncesinde başkent Oudong imiş.
- Kapkaççılara dikkat: Dönüşte ufak bir kapkaç hadisesi yaşadık. Phnom Penh’in kapkaç vakaları ile adı çıkmış olduğunu biliyorduk fakat bugüne kadar gezdiğimiz her yer için aynı risk vardı. Tuk tuk’tan indikten sonra otele az bir mesafemiz vardı; bu sırada motorlu iki kişi arkadan yaklaşarak Arzu’nun çantasının askısını keserek çantayı alıp kaçtı. Çantanın içerisinde para ve pasaport olmaması şansımızdı fakat ne yazık ki Arzu’nun telefonu artık bizimle değildi. Bu sebeple Phnom Penh’de gezerken gerçek anlamda dikkatli olmak da fayda var.
travellousduo.com 